door Bart Molendijk
De eerste grote tekenen van aantoonbaar werkende AI werden in de laatste decennia van de vorige eeuw geleverd. Bijvoorbeeld toen wereldkampioen Gary Kasparov werd verslagen door Deepblue, de schaakcomputer van IBM. Vervolgens wordt in 2016 wereldkampioen Go, Lee Sedol, verslagen door Google Deepmind’s programma Alphago. Mediagenieke hoogtepunten in een breed veld van ontwikkelingen betreffende AI en machine learning.
En nu zien we in relatief korte tijd krachtige generatieve taal en beeldmodellen als ChatGpt, Midyourney en Dall-E tot indrukwekkende, en voorheen alleen in science fiction films voorstelbare, capaciteiten komen. Met daarbij het gegeven dat deze AI agents breed toegankelijk zijn en door iedereen gebruikt kunnen worden en daarmee een enorme verandering teweeg zullen brengen. Veranderingen in onze manieren van communiceren, onze creatieve processen, informatie en data analyse en kort gezegd veranderingen in onze manieren van werken en leven.
Zoals de Tech filosoof Yuval Noah Harari het in een toespraak voor de Verenigde Naties zei: “Het besturingssysteem van de mens, de taal, is gehackt”.
Deze taalmodellen worden gebouwd op de analyse van enorme hoeveelheden data. Taaldata in dit geval. Het creëren van dit soort modellen en de neurale netwerken waar ze uit bestaan wordt al sinds het midden van de vorige eeuw theoretisch uitgewerkt en stap voor stap praktisch gerealiseerd.
Met de komst van veel meer rekenkracht en verder uitgewerkte wiskundige en statistische methoden is nu artificele intelligentie doorgebroken naar onze dagelijkse realiteit en dit is nog maar het begin. Taal en beeld modellen kunnen verder worden geoptimaliseerd door het trainen op nog meer data en door de modellen nog groter te maken. Maar er kunnen ook grote modellen worden gebouwd op vele andere soorten data. Stel je bijvoorbeeld een Large Trafic Model voor of een Large Accountancy Model. Of wat dacht je van een Large Waterflow Model voor de waterhuishouding in de Hollandse Delta of een Large Cafe service Model. De mogelijkheden zijn eindeloos. Google heeft al eerste stappen gezet met Large Weather Models met Deepmind’s weervoorspeller GraphCast:
Bedenk een gegeven proces en het kan waarschijnlijk via data en AI gemodelleerd worden en agency krijgen. De impact hiervan zal enorm zijn en veel van onze maatschappelijke en economische processen zullen hierdoor drastisch veranderen. Onze manieren van leven en werken zullen hierdoor veranderen. Het is voor beleidsmakers, bedrijven en organisaties van groot belang om deze dynamiek en de daaruit voortkomende veranderingen nauwlettend te volgen. En om strategische toekomst scenarios te schetsen die een antwoord op deze veranderingen kunnen bieden.